Stańczyk - postać historyczna

Wielu satyryków powoływało się na ten wzór przewrotnego polskiego prześmiewcy...
.
javes
PostyCOLON 347
RejestracjaCOLON 26 lis 2007, 20:11

Stańczyk - postać historyczna

Postautor: javes » 02 gru 2007, 15:43

Stańczyk...

Pierwszy sportretował królewskiego błazna Jan Matejko, uważając, że obok portretów królewskich, ten „mikruśnej” postury człowiek w jakiś sposób zasługuje na uwiecznienie na płótnie.
Zasłużona to była decyzja. Wielu satyryków powoływało się na ten wzór przewrotnego polskiego prześmiewcy, jego sposobu patrzenia na ówczesną rzeczywistość, na politykę, osoby rządzące, na idee które były głoszone.

Stańczyk, (zw. też Stasiu Gąska od staropol. gąska - błazen, ur. ok. 1480, zm. ok. 1560r.), był nadwornym błaznem Aleksandra Jagiellończyka, Zygmunta Starego i Zygmunta II Augusta. Zarówno imię, nazwisko, jak i przebieg jego życia pozostają nieznane, a daty urodzenia i śmierci niepewne. Pochodził z podkrakowskich Proszowic.

Stańczyk słynął z ciętego dowcipu, nie oszczędzał władców w ocenie decyzji politycznych (m.in. nt. hołdu pruskiego 1525). Przez to uważany był za wielkiego patriotę, człowieka wykształconego i zorientowanego na arenie politycznej.

Był postacią często cytowaną przez literatów renesansowych (Łukasz Górnicki, Jan Kochanowski, Marcin Kromer, Mikołaj Rej i in.) - możliwe jest także
(i trudne do jednoznacznej oceny), że pisarze ci przypisywali swoje słowa temu błaznowi.

W niektórych dziełach literackich (m.in. Weselu St. Wł. Wyspiańskiego) i malarskich (u Jana Matejki) Stańczyk ukazany jest alegorycznie, jako człowiek głęboko zatroskany o swój kraj.

opracował: R.J.
Załączniki
Stańczyk-Matejko.JPG
Królewski STAŃCZYK- Stanisław Gąska
"Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony wobec straconego Smoleńska", 1862,
obecnie w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Stańczyk-Matejko.JPG (7.56 KiB) Przeglądany 6258 razy

Wróć do

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: 6 i 0 gości