Historia stomii

javes
PostyCOLON 347
RejestracjaCOLON 26 lis 2007, 20:11

Historia stomii

Postautor: javes » 28 lis 2007, 19:41

Stomia nie jest „wynalazkiem" medycyny XX w.

Ludzie z przetokami żyli od niepamiętnych czasów. Natomiast sprzęt stomijny, który umożliwia normalne życie po operacji, pojawił się dopiero niedawno.
Historia stomii jest prawdopodobnie tak stara, jak historia ludzkości. W zamierzchłej przeszłości nie przeprowadzano oczywiście chirurgicznych zabiegów jej wyłaniania. Przetoki powstawały natomiast czasami „spontanicznie" jako konsekwencja bądź rozwijającej się choroby (np. jelit), bądź odniesionych ran brzucha (najczęściej na wojnie lub polowaniu).
Pierwsza wzmianka na temat przetoki (nie była to stomia w obecnym tego słowa znaczeniu) znajduje się już w Starym Testamencie. Jest tam opis przetoki kałowej, która powstała na skutek ugodzenia nożem w brzuch.
W medycynie antycznej - zarówno greckiej, jak i hinduskiej, również znane były przetoki jelitowe.
Przez całe stulecia przeprowadzanie chirurgicznych operacji wyłonienia stomii nie było możliwe ze względu na nieznajomość anatomii. Ta dziedzina nauki zaczęła się rozwijać dopiero od XVI wieku, umożliwiając rozwój nowoczesnej chirurgii
Począwszy od XVIII wieku w literaturze medycznej pojawiają się zapisy dotyczące wyłaniania stomii jako chirurgicznej metody leczenia pacjentów z różnymi schorzeniami.
Dzisiaj trudno jest już ustalić, kto wykonał pierwszą stomię. Najczęściej cytowane przypadki to:
-stomia u pacjenta po urazie brzucha wykonana w 1775 r. przez niemieckiego chirurga Heistera;
-kolostomia jako wynik operacji raka odbytnicy - wykonana w 1776 r. przez francuskiego chirurga Pillore'a;
• operacja wyłonienia stomii u 73-letniej pacjentki, która miała uwieźniętą przepuklinę
pępkową (dokładnie opisana wraz z rysunkami) - dokonał tego w 1780 r. angielski chirurg
Cheselden.
Jednocześnie w XVIII wieku w dalszym ciągu pojawiają się opisy stomii samoistnych, a do najbardziej znanych należą:
• stomia u kobiety (żona rybaka) - przetoka powstała samoistnie z powodu przepukliny (1750 r.);
• stomia u mężczyzny - przetoka utworzyła się po urazie brzucha (1757 r.);
• stomia u noworodka - przetoka wytworzona samoistnie w trzecim dniu życia umożliwiła mu przeżycie aż 45 lat (1793 r.).

Życie ze stomia do połowy XX wieku było koszmarem.

Osoby z wyłonioną stomia uciekały się do wszelkich metod jej zabezpieczenia i pielęgnacji. Wykorzystywały to, co było dostępne- materiały chłonne (gaza, bawełna), izolujące (liście, mazidła) oraz różnego rodzaju „zbiorniki" na kał (skórzane worki, pojemniki na żywność, puszki, dętki).W specjalistycznym czasopiśmie naukowym - „The American Journal of Nursing" z 1939 r. - opisano ówcześnie stosowane sposoby pielęgnacji ileostomii. Wykorzystywano m.in. tkaniny bawełniane, maści, gumowe worki i paski podtrzymujące. Sprzęt wymieniano przynajmniej kilka razy w ciągu doby. Niestety, tego rodzaju metody nie mogły zapewnić pacjentowi ani ochrony skóry, ani wygody stosowania, ani dyskrecji.

Na „masowo" wykonywane operacje wyłaniania stomii trzeba było poczekać jednak aż do drugiej połowy XIX w. Odkrycie bakterii jako przyczyny powstawania zakażeń, opracowanie zasad aseptyki ran pooperacyjnych i wynalezienie narkozy umożliwiły bezpieczne przeprowadzanie operacji, a w konsekwencji dynamiczny rozwój chirurgii jamy brzusznej.
Pierwszy sprzęt do zaopatrzenia stomii produkowany seryjnie z myślą o stomikach pojawił się dopiero w latach 50. XX wieku. Był on bardzo prymitywny i prawie w ogóle nie zabezpieczał skóry przed szkodliwym działaniem treści jelitowej.
W latach 60. XX w. popularność zyskał jednoczęściowy sprzęt stomijny, którego przylepce wykonywane były z tzw. gumy Karaya. Guma ta ma niestety wiele wad:
• rozpuszcza się w kontakcie ze skórą, co powoduje nieszczelność i szybkie odklejanie się sprzętu.
Dosyć szybko z niej zrezygnowano, chociaż nie całkowicie. Do dzisiaj bowiem niektórzy producenci sprzętu stomijnego używają jej do produkcji przylepców i płytek.

W latach 60. XX w. pojawiły się w Polsce tzw. pasy krakowskie - plastikowe pierścienie z gumowym uszczelnieniem przypominającym gumę do weków. Dociskane były one do skóry szerokim pasem z gumy . Pod pierścień „podtykano" plastikowe worki, przypominające śniadaniowe, w których miał gromadzić się kał.
Pas krakowski nie zapewniał należytej ochrony skóry ani komfortu użytkowania

Istnieje kilka kryteriów podziału sprzętu stomijnego. Najważniejsze z nich to:
• podział ze względu na budowę sprzętu i właściwości, jakie oferuje - wyróżniamy
sprzęt jednoczęściowy, dwuczęściowy i synergiczny;
• podział ze względu na typ przetoki, dla jakiej jest on przeznaczony - wyróżniamy
sprzęt (worki) do zaopatrzenia koło-, ileo- lub urostomii.
Oprócz worków i płytek bardzo duże znaczenie odgrywają również tzw. akcesoria stomijne - sprzęt do irygacji, pasty, gaziki, puder, itp.


Na podst NASZA TROSKA, artykuł mgr Izabeli Zdolińskej

opracował: ErJot

Wróć do

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: 10 i 0 gości