13 grudnia 1981 - Wprowadzenie Stanu Wojennego
- Szczegóły
- Utworzono: sobota, 13 grudzień 2008 14:10
wg WIKIPEDIA
Stan wojenny został wprowadzony 13 grudnia 1981 r. na terenie całej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na mocy uchwały Rady Państwa z dnia 12 grudnia 1981 r., podjętej niejednogłośnie na polecenie Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (pozakonstytucyjnego tymczasowego organu władzy, faktycznie nadrzędnego wobec konstytucyjnych władz państwowych), poparty przez Sejm uchwałą z dnia 25 stycznia 1982 r.
Stan Wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 r., a zniesiono go 22 lipca 1983 r.
Wprowadzenie stanu wojennego
13 grudnia o godzinie 0:00 w nocy, oddziały ZOMO rozpoczęły ogólnokrajową akcję aresztowań działaczy opozycyjnych. W dniu wprowadzenia stanu wojennego w działaniach na terytorium kraju wzięło udział ok. 70 000 żołnierzy Wojska Polskiego, 30 000 funkcjonariuszy MSW oraz bezpośrednio na ulicach miast 1 750 czołgów i 1 400 pojazdów opancerzonych, 500 wozów bojowych piechoty, 9 000 samochodów oraz kilka eskadr helikopterów i samoloty transportowe. 25% wszystkich sił skoncentrowano w Warszawie i okolicach.
10 tysięcy funkcjonariuszy wzięło udział w Akcji "Jodła", której celem było zatrzymanie i umieszczenie w uprzednio przygotowanych aresztach i więzieniach wytypowanych osób, uznanych za groźne dla porządku publicznego.
Kilkanaście minut przed północą rozpoczęła się Akcja "Azalia", mająca na celu opanowanie i wyłączenie central telefonicznych. Do 451 obiektów w całym kraju wkroczyły uzbrojone oddziały, sformowane z 700 funkcjonariuszy SB i MO, 3 000 żołnierzy Wojsk Ochrony Pogranicza oraz innych jednostek wojskowych MSW, a także 1 200 żołnierzy oddelegowanych przez wojsko. Zaraz po północy zamilkły cywilne telefony, w tym także w ambasadach i konsulatach. W tym samym czasie 350 funkcjonariuszy milicji i SB, 550 żołnierzy MSW oraz około 3 000 żołnierzy obsadziło wszystkie obiekty radia i telewizji. Już 14 grudnia rezerwiści powołani do jednostek milicji otrzymali broń, z zastrzeżeniem, że wydawanie amunicji należeć będzie do decyzji komendantów wojewódzkich MO. Broń wydawano zmobilizowanym członkom ORMO a także emerytom oraz rencistom SB i MO, zorganizowanym w grupach samoobrony.
O wprowadzeniu stanu wojennego poinformowało Polskie Radio o godzinie 13:00, nadając przemówienie generała Jaruzelskiego.
MON powołało dziesiątki tysięcy rezerwistów i wydało rozporządzenie o nakazie zdeponowania broni i amunicji. Zmilitaryzowano wiele instytucji (skierowano do nich 8 000 komisarzy wojskowych, w tym 400 do resortów i instytucji centralnych), część strategicznych sektorów gospodarki, takich jak komunikacja, telekomunikacja, energetyka, górnictwo i porty morskie oraz 129 najważniejszych fabryk.
Wyłączono komunikację telefoniczną (co spowodowało liczne przypadki śmierci osób, których nie można było przewieźć do szpitali karetkami pogotowia), wprowadzono cenzurę korespondencji. Po późniejszym przywróceniu łączności kontroli i cenzurze podlegały również rozmowy telefoniczne, (w słuchawkach telefonicznych informował o tym powtarzający się automatyczny komunikat: rozmowa kontrolowana, rozmowa kontrolowana...).
Ograniczono możliwość przemieszczania się wprowadzając godzinę milicyjną (od 22:00 do 6:00), jednocześnie zakazano zmiany miejsca pobytu bez uprzedniego zawiadomienia władz administracyjnych. Wstrzymano wydawanie prasy (poza dwiema gazetami rządowymi - "Trybuna Ludu" i "Żołnierz Wolności", oraz kilka pism terenowych). Zarządzono również wstrzymanie wyjazdów zagranicznych do odwołania (zamknięto granice państwa i lotniska cywilne), a także czasowe zawieszenie zajęć w szkołach.
Kalendarium
- 13 grudnia 1981 (niedziela)
- wprowadzenie stanu wojennego uchwałą Rady Państwa pomimo tego, że uchwała nie była jeszcze opublikowana
- powołanie do życia (niezgodnie z Konstytucją PRL) Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON), władzę w PRL przejęło wojsko
- internowano większość członków Komisji Krajowej Solidarności, władze utworzyły sieć obozów dla internowanych, wydano 10 132 decyzji o internowaniu w stosunku do 9 736 osób.
- zawieszono naukę w szkołach i na uczelniach
- przerwano łączność telefoniczną
- wprowadzono godzinę milicyjną
- prymas Józef Glemp w kazaniu potępił stan wojenny i zaapelował o spokój
- 14 grudnia 1981 (poniedziałek) - pierwszy dzień roboczy stanu wojennego. Solidarność w odpowiedzi na wprowadzenie stanu wojennego zaczęła organizować strajki. Jako pierwszy akcję protestacyjną rozpoczął Zakład Zespołów elektronicznych "UNITRA-UNITECH" w Białogardzie. Wojsko otoczyło Stocznię Gdańską
- 15 grudnia 1981 - pacyfikacja kopalni "Manifest Lipcowy"
- 16 grudnia 1981 - pacyfikacja kopalni Wujek przez ZOMO i wojsko, 9 zastrzelonych i 21 rannych górników
- 17 grudnia 1981 - ZOMO rozbiło manifestacje w Gdańsku i w Krakowie. W Gdańsku zginęła jedna osoba, dwie zostały ranne.
- 20 grudnia 1981 - koniec strajku w Porcie Gdańskim
- 21 grudnia 1981 - ambasador PRL w Stanach Zjednoczonych Romuald Spasowski poprosił o azyl polityczny. Sąd wojskowy w PRL zaocznie skazał go potem na karę śmierci.
- 23 grudnia 1981 - pacyfikacja Huty Katowice. Stany Zjednoczone wprowadziły sankcje gospodarcze przeciwko PRL.
- 28 grudnia 1981 - koniec strajku w kopalni Piast - ostatniego strajku okupacyjnego. Ambasador PRL w Japonii Zdzisław Rurarz poprosił o azyl polityczny w Stanach Zjednoczonych. Został potem zaocznie skazany na karę śmierci przez sąd wojskowy. Wycofanie z dystrybucji na 9 lat filmu Ryszarda Bugajskiego, Przesłuchanie - opisującego realia czasów polskiego stalinizmu
- 4 stycznia 1982 - wznowienie zajęć w szkołach
- 6 stycznia 1982 - władze rozwiązały Niezależne Zrzeszenie Studentów
- 10 stycznia 1982 - przywrócenie łączności telefonicznej w miastach
- 13 stycznia 1982 - powstał Ogólnopolski Komitet Oporu - pierwsza ogólnopolska struktura związku pod przewodnictwem Eugeniusza Szumiejki
· 25 stycznia 1982- na posiedzeniu Sejmu PRL VIII kadencji uchwalono - przy jednym głosie sprzeciwu (poseł Romuald Bukowski z Gdańska) - ustawę o szczególnej regulacji prawnej w okresie stanu wojennego, tym samym dekret o stanie wojennym został zatwierdzony
· 30 stycznia 1982 - w wielu zagranicznych miastach obchodzony jest Dzień Solidarności z Polską
- 1 lutego 1982 - podwyżka cen
- 3 lutego 1982 - Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni wydał najwyższe wyroki w stanie wojennym - Ewa Kubasiewicz z Wyższej Szkoły Morskiej została skazana na 10 lat więzienia
- 5 lutego 1982 - rozpoczęły się - najpierw w Świdniku, potem w innych miastach - manifestacje spacerowe (masowe wychodzenie na spacery w czasie trwania dziennika telewizyjnego o 19:30)
- 8 lutego 1982 - wznowienie zajęć na wyższych uczelniach
- 11 lutego 1982 - celem zwalczenia manifestacji spacerowych w Świdniku wprowadzono godzinę milicyjną od 19:30. W Warszawie ukazał się drugi (pierwszy) numer Tygodnika Mazowsze
- 13 lutego 1982 - w ośrodku dla internowanych w Wierzchowie Pomorskim pobito 45 więźniów
- 23 lutego 1982 - śmierć Zdzisława Karosa
- 27 lutego 1982 - wycofanie przez producenta (Film Polski) z rywalizacji o Oscara filmu Człowiek z żelaza Andrzeja Wajdy
- 1 marca 1982 - zniesienie ograniczeń w podróżach po całej Polsce.
- 17 marca 1982 - w Katowicach powstał Biskupi Komitet Pomocy Uwięzionym i Internowanym
- 20 marca 1982 - rozwiązanie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich i powołanie w jego miejsce marionetkowego Stowarzyszenia Dziennikarzy PRL
- 1 kwietnia 1982 - Zdzisław Najder został dyrektorem rozgłośni polskiej Radia Wolna Europa
- 12 kwietnia 1982 - w Warszawie rozpoczęło nadawanie Radio Solidarność, kierowane przez Zbigniewa Romaszewskiego
- 22 kwietnia 1982 - powstała Tymczasowa Komisja Koordynacyjna Solidarności
- 3 maja 1982 - demonstracje antyrządowe w Warszawie, Gdańsku oraz Krakowie i pięciu innych miastach Polski. Liczba demonstrantów w Warszawie przekroczyła 20 000 osób; w wyniku interwencji milicji obrażeń ciała doznało 71 osób
- 20 lipca 1982 - z inicjatywy PZPR powstała organizacja Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego (PRON)
- 22 lipca 1982 - z okazji Święta Odrodzenia Polski na prośbę PRON zwolniono dużą ilość osób internowanych.
- 31 sierpnia 1982 - demonstracje w całym kraju w rocznicę porozumień sierpniowych. Trzech demonstrantów zabitych przez milicję w Lubinie
- 13 października 1982 - zamieszki w Nowej Hucie; funkcjonariusz SB śmiertelnie postrzelił jednego z manifestantów, dwudziestoletniego Bogdana Włosika.
- 11 listopada 1982 - władze PRL zwolniły z obozu internowania Lecha Wałęsę.
- 31 grudnia 1982 - zawieszenie stanu wojennego
- 14 maja 1983 - milicjanci zamordowali na komisariacie MO w Warszawie Grzegorza Przemyka
- 19 maja 1983 - pogrzeb Grzegorza Przemyka
- 16-23 czerwca 1983 - druga pielgrzymka do Polski papieża Jana Pawła II
- 22 lipca 1983 - zniesienie stanu wojennego, rozwiązanie WRON
opracował: ErJot